Benoemen van emoties
Zolang de behoefte die achter een emotie steekt, niet is erkend, blijft een emotie aandacht eisen en aandacht voor andere zaken afleiden. Deze aandacht en erkenning moeten vooral van anderen komen. Daarin ligt de communicatieve functie van emotioneel gedrag en dat houdt pas op als u het expliciet aan de orde hebt gesteld. Alvorens u ze aan de orde kunt stellen, moet u emoties uiteraard wel eerst opmerken en benoemen.
Hoe doe ik dat?
De eerste stap om een patiënt te helpen zijn verwarrende gevoelens onder woorden te brengen, is om door een gevoelsreflectie of een samenvatting te laten blijken dat u de emoties hebt gehoord en gezien, bijvoorbeeld:
Gevoelsreflectie: "Ik merk dat u overdonderd bent door de hele situatie en dat u zich vooral zorgen maakt over wat er nu met u gaat gebeuren''
Samenvatting: "Ik begrijp uit uw verhaal dat u liever geen operatie wilt, maar dat u ook bang bent dat zonder operatie de klachten steeds erger zullen worden."
Omdat een gevoelsreflectie meestal is gebaseerd op uw interpretatie van de verbale en non-verbale uitingen van de patiënt, moet u uw gevoelsreflecties op een veronderstellende toon uitspreken. Uw gevoelsreflectie moet niet alleen het juiste gevoel moet weergeven, maar ook de juiste intensiteit ervan. 'U bent wat bezorgd' is wat anders dan 'U raakt helemaal in paniek als u denkt aan....'.
Als er sprake is van meerdere, ambivalente emoties, dan moeten deze in de gevoelsreflectie ook zo worden benoemd. Bijvoorbeeld:
"Als ik u zo hoor, begrijp ik dat u zich enerzijds afvraagt of u van mij wel enige hulp kunt verwachten, maar dat u anderzijds besloten heeft toch maar te komen. Dus aan de ene kant weinig hoop, aan de andere kant toch ook iets van 'je weet maar nooit'. Klopt dat?".
Het benoemen van de gesignaleerde emoties door middel van een gevoelsreflectie of in een samenvatting is het begin van het verdere gesprek over de emoties. Door het gebruik van andere vaardigheden voor actief luisteren, zoals het verbaal volgen en het stellen van open vragen, biedt u vervolgens de patiënt de mogelijkheid zijn emoties te uiten en erover te vertellen.