Referentiekader en interpretatie
Communicatie is het uitwisselen van symbolische informatie en dat laatste kenmerk vereist een gedeeld referentiekader. Onder een referentiekader verstaat men het geheel van persoonlijke waarden en normen dat iemand hanteert. Om efficiënt te communiceren, gebruikt men diverse niveaus, media en vormen tegelijkertijd. Dit vereist een eenduidige interpretatie van zender en ontvanger van de betekenis van al die combinaties, oftewel eenduidige referentiekaders. Referentiekaders zijn voor een belangrijk deel cultureel bepaald, waarbij naast taal ook zaken als sexe en leeftijd een grote rol spelen (zie ook diversiteit). Binnen professionele contacten dient men altijd het juiste referentiekader te hanteren.
Hoe doe ik dat?
Om het referentiekader van de ander te (leren) kennen, is kennismaking geboden, waarbij vooral diversiteitsaspecten aan de orde komen. Om uw eigen referentiekader te (leren) kennen is reflectie geboden. In professionele communicatie staat men vaak voor de keuze tussen snelheid en zorgvuldigheid:
- of we gaan uit van eenzelfde referentiekader en communiceren heel compact en efficiënt;
- of we besteden veel aandacht aan diversiteit en communiceren heel zorgvuldig. Problemen onstaan dan ook meestal als sprake is van tijdsdruk en/of van een teveel aan vanzelfsprekendheid.
Als sprake is van verschil in referentiekader, kan men dit verschil ook tot onderwerp van gesprek maken (metacommunicatie).